Study of Diluted Magnetic Semiconductors:the Case of Transition Metal Doped ZnO

Diluted magnetic semiconductors (DMS), semiconductors in which a fraction of non-magnetic sites have been replaced with their magnetic counterparts, have been in the limelight of the scientific community since the turn of the 21st century. The interest in these materials is spurred from their application in the spin electronics, the developing technology based on the usage of the fundamental property of every electron - its spin. Namely, diluted magnetic semiconductors have large spin-dependent properties that can be amplified in the presence of a magnetic field, thereby having the potential of achieving the external control of spin, which is the final goal of spintronics. The Achilles heel of diluted magnetic semiconductors is the material's quality. The tendency of magnetic ions distributed in a non-magnetic matrix is to cluster and form magnetic islands leaving non-magnetic regions in the material with macroscopic properties of the sample completely different from originally envisaged. The goal of this thesis was to develop novel synthesis methods to produce homogenously doped ZnO with transition metal ions (TM = Mn, Ni, Co) and to check what magnetic transition temperatures (Tc) could be achieved in such conditions. The idea was to use homogeneous precursors synthesized at low temperatures. A synthesis method was elaborated using transition metal doped nitrates as precursors. The materials were decomposed in moderately oxidizing conditions of NO2 formed during the synthesis. In the case of Mn as transition metal ion even this oxidation was strong enough to create a small quantity of Mn4+ and consequently, to form a small amount of parasitic magnetic phase ZnMnO3 within the Zn1-xMnxO matrix. Excellent material was produced by using a 2-step synthesis for DMSs based on inorganic precursor decomposition. The precursor was TM-doped hydrozincite, a zinc hydroxy carbonate salt, which is obtained by the oxidation of urea by Zn and Mn nitrates. This precursor undergoes a single-step decomposition to produce TM-doped ZnO at low temperatures. The detailed characterization of Mn-doped ZnO produced by this novel process demonstrates the high purity of its product. It is also compatible with Si-based device fabrication, because of the low-temperature nature of the process. In this case the formation of zinc manganate impurities was avoided as the oxidation state of Mn cations is well controlled. ZnO doped with up to 1.8 % of Mn has been prepared, and a ferromagnetic signal has been observed below 40 K. Unfortunately, this is well below the desired room temperature ferromagnetism. The goal is further on to increase TC with additional chemical manipulations. Other TM dopants in hydrozincite precursor did not give satisfactory results . The case of Zn1-xCoxO revealed that a strong ferromagnetism with TC > 260 K can be achieved when the Co precipitates in the ZnO matrix and hence it is not intrinsic to the system. The case of Zn1-xNixO has showed that NiO inclusions can lead to superparamagnetism. Besides chemical methods, a large variety of experimental techniques were employed to characterize the materials, such as X-ray diffraction (XRD), transmission electron microscopy (TEM), energy dispersive X-ray spectroscopy (EDXS), selected area diffraction pattern (SADP), electron energy loss spectroscopy (EELS), low and high-field electron spin resonance (ESR), DC and AC conductivity, AC susceptibility and Superconducting Quantum Interference Device (SQUID)

Child support after divorce: de lege lata, de lege ferenda

Summary Regulation of the child support in Republic of Macedonia haven't been changed for more than 25 years, since the adoption of the Family law in 1992. Legal solutions regulating child support are outdated and causing serious consequences in their application, which is best illustrated by the huge number of court procedures related to child support. In this paper, authors analyze the model of child support regulation, foreseen in the Family Law and highlight the weaknesses of the existing legal solutions. In this paper, the authors make a comparative legal analysis of the regulation of child support in several European legislations as well as the jurisprudence of the European Court of Human Rights in this area. Based on the analysis of the shortcomings in the regulation of the child support in Macedonian legislation, considering the best models of child support from the European countries, the authors propose several changes in the existing legislation that will overcome the weaknesses in the existing legal solutions and will provide greater protection of the rights and interests of the children with regard to their support. Key words: child support, parental responsibility, children's best interest, consequences of divorce

Дете као странка у породичним споровима

Модерни концепт права детета намеће потребу да се изучава његов процесни положај у парничним поступцима. Такав концепт права, омогучава детету да не буде предмет заштите родитеља, односно да добије статус субјекта права, да штити своја права у складу са својим узрастом и душевну зрелост. У овом раду аутори ће се бавити анализом постојећих решења у Закону о породици у Републици Северној Македонији као и великог дела контроверзних решења који се појављују у пракси. Анализа постојећих законских решења показује да је дете и даље само објекат у поступцима и поред корпуса права које су му признате. На основу анализе недостатака у нашем законодавству, имајући у виду најбоље моделе које се примењују у европским земљама, аутори предлажу решења de lege ferenda. Кључне речи: Парнична странка, најбољи интерес детета, процесни положај, субјекат заштите

Preliminanarni rezultati o uspešnom nasađivanju smuđa (sander lucioperca) u akumulaciju Zlatar

Zlatarsko jezero je nastalo izgradnjom hidroelektrane „Kokin Brod“ koja je počela sa radom 1962. godine. Brana izgrađena na reci Uvac dugačka je 1264 m i visoka je 83 m. Jezero se nalazi na nadmorskoj visini od 880 m. Prosečan godišnji doticaj Uvca je 12.45 m3/s, a površina sliva jezera je 1057 km2. U basenu jezera akumulirano je 250 miliona m3 vode. Voda jezera je visokog kvaliteta i kreće se u granicama druge klase (Stanković, 2005). Riblje naselje koje se danas sreće u akumulaciji je nastalo na bazi ribljih vrsta koje su ishodno naseljavale tok Uvca i na bazi vrsta koje su unete različitim višekratnim poribljavanjima (Mićković i Hegediš, 2007). U cilju regulisanja brojnosti i gustine prenamnožene populacije ukljeve (Alburnus alburnus) u jezero je 2005. godine introdukovan smuđ (Sander lucioperca). Na bazi uporednog pregleda sastava ribljeg naselja u akumulaciji „Zlatar“ u periodu od 2003. do 2010. godine konstatovano je da je introdukcija smuđa donela značajne promene u strukturi zajednice riba: jasna dominacija domaćih (klen, plotica, skobalj, rečna mrena) i unetih (šaran, babuška) ciprinidnih riba po abundanciji (72,7% i 86,9% u 2003. odnosno 2007.) i masenom udelu (51,4%, odnosno 82%) je značajno smanjena u 2010. godini (abundancija 40,3%, maseni udeo 58,3%), zastupljenost salmonidnih riba (jezerske zlatovčice) kontinuirano opada (abundancija 27, 3%, 10,9%, 0,6%, maseni udeo 48,6%, 17,9%, 1,8%, u 2003, 2007 i 2010, respektivno). Karakteristike dužinsko-težinskog odnosa i rasta smuđa u Zlatarskom jezeru su takve da se u uzrastu 3+ dostiže lovna veličina od 40 cm sa masom tela od oko 450 g, dok se uzrast 4+ karakteriše prosečnom dužinom oko 50 cm i masom oko 1 kg, što se može oceniti kao sasvim zadovoljavajućim odlikama rasta. Koeficijent alometrije od 3,081 ukazuje na proporcionalan prirast mase u odnosu na dužinu tela. Inspekcijom digestivnog trakta utvrđeno je da 95,3 % ishrane smuđa u jezeru čini ukljeva: od ukupno 21 primerka riba u ishrani bilo je 20 ukljeva i jedan primerak jezerske zlatovčice. Prema Richa et al., (2009) ihtiocenoza akumulacije „Zlatar“ se, sa aspekta stabilnosti zajednice riba, do unošenja smuđa nalazila u visoko stabilnoj „cyprinid-phase“, odnosno „riverine species phase“ u skladu sa Kubečka (1993). Introdukcija i aklimatizacija smuđa je tu stabilnost pomerila ka tranzitnoj „percid-cyprinid-phase“ (Kubečka, 1993). Dalja istraživanja pokazaće da li se zajednica riba kreće ka visoko dinamičnoj i nestabilnoj „perch-phase“ ili se vraća stabilnoj „cyprinid-phase“ (Richa et al., 2009). Od toka pomenutog procesa zavise mere ribarstvenog gazdovanja koje će se primeniti u akumulaciji „Zlatar“

Dalji prilog u razmatranju identifikacije uslova za upotrebu rečnih barži kao ribnjačkog objekta

U poslednjim godinama, zasnovano na međunarodnim iskustvima, iskazuje se potreba za uvođenje novih tehnologija u sektoru akvakulture u Srbiji. Pokrenut je projekat sa ciljem da se ukaže na mogućnost korišćenja rashodovanih rečnih barži kao objekata za akvakulturu. Predloženi vid intenzivnog gajenja konzumnog šarana, upotrebom rečnih šlepova kao protočnih sistema, predstavlja novinu u Srbiji. Budući da predstavlja nov pristup, a u svrhu određivanja adekvatne tehnologije, istraživanja su fokusirana na uticaj osnovnih faktora sredine koji utiču na rast šarana. Praćen je uticaj sadržaja kiseonika i temperature na rast šarana u konkretnim uslovima uzgojnog procesa. Tehničkim rešenjem priključenja vazdušnih kompresora na tanjiraste fino perforirane difuzore fiksirane na dnu barže, u potpunosti je rešen problem oksigenacije uzgojne vode. Temperatura je, pošto nije dostizala optimalne vrednosti za rast šarana, bila limitirajući faktor. Za 100 eksperimentalnih dana (67 dana sa ishranom), prosečna težina nasađenih riba bila je 1350.5 ± 269.47 g, postignuti individualni i ukupni prirast iznosili su 65.81% i 59.61% (mortalitet 4.22%), dok je konverzioni faktor hrane iznosio 1.52. Budući da je barža porinuta u rečni tok, kao i da se radi o protočnom sistemu, celokupni uzgojni proces je u velikoj zavisnosti od klimatskih uslova., što ukazuje na sezonsku primenu ovog tipa uzgoja za intenzivan uzgoj konzumne ribe, ili za intenzivan uzgoj mlađi za potrebe nasađivanja tokom najtoplijeg dela godine

Odnos veličine otolita i totalne dužine kod manića (lota lota) iz Dunava

Otoliti se rutinski koriste pri determinaciji vrsta, za određivanje starosti i rasta riba. Sve ove informacije su od velikog značaja za upravljanje i gazdovanje ribljim populacijama, kao i za istraživanja vezana za predator-plen odnose. Odnos između dimenzija otolita i dužine još uvek je nepoznat za većinu naših vrsta riba. Za ispitivanje ovog odnosa, odabran je manić (L. lota) koji je poznat kao dobra indikatorska vrsta degradacije sredine; kao vrsta koja je rani indikator uticaja klimatskih promena na hladnovodne vrste riba; kao vrste koja je u poslednje vreme (10-tak godina) postala predmet privrednog ribolova u Dunavu; kao vrsta koja predstavlja redovan i uobičajen plen u ishrani kormorana tokom njihove sezone prezimljavanja. Ispitivan je odnos dužine, širine i težine otolita i totalne dužine tela adultnih primeraka manića. Odnos sva tri morfološka parametra otolita i dužine bio je linearan, visoko korelisan (r2 > 0.700) i statistički značajan (ANOVA, P 0.800). Nije utvrđeno postojanje statistički značajnih razlika determinisanih odnosa za leve i desne otolite (t-test, P < 0.05) i određene su zajedničke jednačine regresione prave: Y = 6.494X – 14.545 za odnos dužina otolita – dužina tela, Y = 13.964X – 11.762 za odnos širina otolita – dužina tela i Y = 17.006 + 0.559X za odnos težina otolita – dužina tela. Dobijene jednačine omogućavaju izračunjavanje totalne dužine adultnih manića na osnovu kompleta podataka o morfološkim karakteristikama otolita

Separatio Bonorum – Separation of the Estate from the Property of the Heir

With the occurrence of a person's death, his/her legal subjectivity ends and his/her succession is opened. The deceased’s property rights and obligations are transferred to his/her heirs by law. The institute separatio bonorum, separation of the estate from the property of the heirs, was established in the Roman law in order to protect the creditors’ interests from the negligent and insolvent heirs. This institute prevented the intermingling of the inherited part of the estate with the property of the heir, so that the deceased’s creditors could settle their claims before the insolvent heir’s creditors. Due to its importance and significance in relation to legal certainty, this institute has been accepted in modern inheritance laws. In this paper, the authors analyze the institute separatio bonorum and its non/application in practice with the purpose of making suggestions for overcoming the existing problems in relation to providing greater protection to creditors. Keywords: deceased, estate, heirs, creditors, separatio bonoru

Istorijski aspekti razvoja zajednice riba u akumulaciji „Perućac“

Akumulacija „Perućac“ je nastala pregrađivanjem rečnog korita reke Drine betonskom branom. Radovi na izgradnji brane vršeni su od 1952. do 1962. godine. Brana je duga 461 m i visoka 93 m. Izgradnjom brane stvoreno je akumulaciono jezero dugo oko 52 km, sa dubinom do 85 m i širinom od 60 do 1800 m. U jezerskom basenu akumulira se oko 340 miliona m3 vode. Prosečan godišnji proticaj Drine na mestu gde se nalazi brana je 349 m3/sek (Stanković, 2005). Sa druge strane, akumulacija „Perućac“ predstavlja glavnu ribolovnu vodu na teritoriji Nacionalnog parka „Tara“. Struktura naselja riba u akumulaciji „Perućac“ je tokom godina pretrpela mnoge promene. Naselje riba u akumulaciji u početku je formirano na bazi vrsta koje su naseljavale reku Drinu pre pregrađivanja i formiranja jezera. Njega su do 1978. godine činile autohtone salmonidne (5,1 %) i ciprinidne ribe (94,9 %). Prema raspoloživim podacima to naselje je gotovo u potpunosti devastirano prilikom pražnjenja jezera 1978. godine (Kosorić, 1979). Interesantno je da neke od tada registrovanih ciprinidnih vrsta (potočna mrena Barbus peloponnesius, nosara Vimba vimba, krkuša Gobio gobio, pliska Alburnoides bipunctatus, crvenperka Scardinius erythrophthalmus) više nisu beležene u kasnijim godinama. Može se reći da one danas ne naseljavaju jezero ili su vrlo retke. Stanje koje je zatečeno 2007. godine predstavlja riblju zajednicu koja je formirana na bazi ishodnih autohtonih salmonidnih i ciprinidnih vrsta i vrsta koje su u jezero unete poribljavanjima. Abundancija autohtonih ciprinida je značajno smanjena na račun akcidentalno unetih Percida (grgeč, Perca fluviatilis) i Centrarchida (sunčica, Lepomis gibosus). Stanje u 2010. godini predstavlja nastavak ovog procesa u kome Percide i Centrarhide preuzimaju dominaciju po brojnosti. Slična situacija se zapaža kada je u pitanju masena zastupljenost pojedinih familija riba. U početku u zajednici riba su po biomasi dominirale autohtone ciprinide i salmonide. Kasnije, nakon poribljavanja, značajnu ulogu u ihtiocenozi imaju Percidae, Siluridae (som Silurus glanis) i Centrarchidae. Glavni razlozi za unošenje šarana i soma su svakako bili ribolovnog karaktera, a u cilju povećanja raznovrsnosti ribolovno značajnih vrsta. Međutim, poribljavanja šaranom vršila su se sa jednogodišnjom mlađi prosečne mase tela oko 50 g. Nažalost, praksa je pokazala da je sasvim uobičajeno da se prilikom isporuke takve mlađi u transportnim tankovima nađe nekoliko procenata jedinki vrsta koje nikako ne bi trebalo unositi u ribolovne vode (sunčica, grgeč, babuška Carassius gibelio). U tom slučaju bandar i sunčica, zahvaljujući velikom reproduktivnom potencijalu, nakon nekoliko godina postaju vrlo značajne i po brojnosti i po biomasi i igraju vrlo važnu ulogu u jezerskoj ihtiocenozi. Tako ove dve vrste po brojnosti 2007. godine čine oko 40 %, a 2010. godine i preko 50% naselja riba. I po biomasi ove dve vrste imaju velikog značaja za naselje riba čineći oko 21 % masenog udela. Negativan uticaj ovako formiranog naselja posebno se odražava na salmonidne ribe čija se zastupljenost konstantno smanjuje: 5,1 %, 2,7 %, 0,3 %, po brojnosti, odnosno 9,6 %, 3,5 %, 0,4 % po biomasi, respektivno po godinama. Som kao glavna predatorska riba, iako sa značajnim masenim udelom koji se u vremenu povećava, nema dovoljnog populacionog kapaciteta da značajnije utiče na regulaciju brojnosti nepoželjnih vrsta kao što su bandar i sunčica

Fluktuacije ulova nekih pelagičnih vrsta riba u Mediteranu

U radu su analizirani 63 godine dugački podaci o ulovu tune (Thunnus thynnus) i srdele (Sardina pilchardus) u Mediteranu, metodom spektralne (Fourierove) analize i kros korelacjom. Analiza je pokazala da ulov tune sadrži ciklične komponente od 2.6, 3.65, 5.64, 7.75, 10.34 and 15.5 i verovatno 31 godinu, dok su u ulovu srdele najizraženije bile amplitude od 2.44, 3.65, 6.2, 7.75 i 10.34 godina. Prema tome, oba su vremenska niza bila koherentna u ciklusima od 3.65, 7.75 i 10.34 godina. Takođe je ustanovljeno da je ulov tune koherentan sa indeksom severoatlantske oscilacije (NAO) i to u periodima od 2, 3.35, 4.43, 6.89, 10.34 i verovtno 31 godina. Ovo ukazuje da klimatski ciklusi utiču na fluktuacije populacije ove ribe. Nadalje, upoređenje fluktuacija ulova tune u zapadnom i istočnom Mediteranu je pokazalo da su one potpuno sinhrone