Zgon w przebiegu kleszczowego zapalenia mózgu – opis serii przypadków

Tick-borne encephalitis (TBE) is a disease which may present as meningitis, encephalomeningitis and myeloencephalomeningitis. The course of the disease is usually mild although it may result in the patient's death in 1–4% of cases. Patients with myeloencephalomeningitis are the most endangered group, but also encephalomeningitis may have a fatal outcome. There are many risk factors which influence the severity of TBE, including patient's age, immunosuppression and concomitant diseases. We present four cases of patients who died because of TBE. The aim of the paper was to underline that in elderly patients or patients suffering from chronic diseases and additional infections, special attention should be paid to their treatment, including mechanical ventilation and steroid use.Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) może przebiegać pod trzema postaciami: zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych oraz zapalenia rdzenia, mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny, jednak w przypadku 1–4% pacjentów choroba może zakończyć się zgonem. Grupami najbardziej narażonymi na zgon są pacjenci z zapaleniem rdzenia, mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych oraz z zapaleniem mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Istnieje wiele czynników wpływających na ciężkość KZM, m.in. wiek pacjentów, upośledzenie układu odpornościowego i współistnienie innych chorób. W pracy zaprezentowano opisy czterech przypadków pacjentów, którzy zmarli z powodu KZM. Celem pracy jest podkreślenie, iż w przypadku starszych pacjentów lub pacjentów z chorobami przewlekłymi czy z innymi zakażeniami towarzyszącymi, chorujących na KZM należy zwrócić uwagę na leczenie, w tym respiratoro- i steroidoterapię

Aspekty epidemiologiczno-kliniczne i profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu

W pracy omówiono dane epidemiologiczne, obraz kliniczny, leczenie oraz metody diagnostyczne kleszczowego zapalenia mózgu. Podkreślono, że mimo łagodnego przebiegu choroby u większości chorych, kleszczowe zapalenie mózgu obarczone jest ryzykiem wystąpienia u 25-50% pacjentów poważnych, trwałych powikłań neurologicznych, a także, często uchodzących uwadze lekarza praktyka, zaburzeń sfery psychicznej. Zwrócono uwagę na znaczenie działań zapobiegawczych, w tym szczególnie na skuteczność i bezpieczeństwo szczepień profilaktycznych

Neuroborelioza

Borelioza wywołana przez krętka Borrelia burgdorferi s.l. (B. burgdorferi s.l.) jest chorobą, która może się rozwinąć w kompleks zaburzeń wieloukładowych. Neuroborelioza to postać boreliozy z Lyme, której objawy dotyczą układu nerwowego. Jej symptomatologia wynika z możliwości lokalizacji procesu chorobowego w każdym miejscu układu nerwowego. Za najwcześniejszy zespół objawów uważa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, przebiegające z porażeniem nerwów czaszkowych, najczęściej VII. Zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego jest najcięższą postacią neuroboreliozy. Częstość oceniana jest na 0,1% zakażonych B. burgdorferi i może się pojawić w każdym okresie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Encefalopatie bardzo często mają niewyjaśnioną przyczynę, występują tylko u niektórych pacjentów z boreliozą i przebiegają dość łagodnie. W chorobie z Lyme obserwuje się szerokie spektrum zaburzeń dotyczących nerwów obwodowych, takich jak: pojedyncze lub mnogie neuropatie czaszkowe, radikulopatie z zespołem bólowym lub rozlane polineuropatie, traktowane często jako mnogie mononeuropatie. Z chorobą z Lyme wiąże się również szerokie spektrum objawów psychicznych. Do grupy zaburzeń związanych z układem nerwowym należy tak zwany post Lyme syndrome stanowiący trudny problem kliniczny. Rozpoznanie neuroboreliozy opiera się na symptomatologii neurologicznej. Równie istotny jest wywiad, uwzględniający pobyt na terenie endemicznym z możliwością ekspozycji na ukłucie przez kleszcze. Potwierdzeniem rozpoznania jest wykrycie przeciwciał przeciw B. burgdorferi we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym w badaniach wykonanych za pomocą metody ELISA, a potwierdzonych metodą Western-blot. Badania elektroencefalograficzne (EEG), elektromiograficzne (EMG), potencjały wywołane, tomografia komputerowa (CT, computed tomography), rezonans magnetyczny (MRI, magnetic resonance imaging) i tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (SPECT, single-photon emission computed tomography) są badaniami uzupełniającymi. W leczeniu stosuje się antybiotyki. Lekiem z wyboru jest cefalosporyna III generacji, na przykład ceftriakson w dawce 2-4 g na dobę przez okres przynajmniej 1 miesiąca

Próchnica zębów jako przyczyna zakażeń ropnych ośrodkowego układu nerwowego

Ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz inne ropne zakażenia wewnątrzczaszkowe (ropnie mózgu, ropnie pod- i nadtwardówkowe) są obarczone wysoka śmiertelnością i częstymi, poważnymi powikłaniami. Zmiany próchnicze zêbów i towarzyszące im stany zapalne w obrębie jamy ustnej stanowią potencjalny punkt wyjścia ropnych zakazeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Do przeniesienia procesu ropnego na OUN może dojść w następstwie zabiegów stomatologicznych, a także bez uchwytnych czynników wyzwalających, zwłaszcza u osób z rozległymi zmianami próchniczymi i zmianami zapalnymi tkanek okołozębowych. Wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do jam czaszki może się dokonać na drodze krążenia systemowego, przez miejscowe naczynia żylne i limfatyczne oraz przez ciągłość. Ropne zakażenie OUN o etiologii zębopochodnej przybiera najczęściej postać pojedynczego ropnia mózgu; opisywano też ropnie mnogie, ropnie pod- i nadtwardówkowe i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej ich etiologia jest paciorkowcowa lub gronkowcowa albo są wywoływane przez florę mieszaną, często z udziałem drobnoustrojów beztlenowych, co musi znaleźć odzwierciedlenie w stosowanej antybiotykoterapii. Można podejrzewać, że ryzyko wystąpienia zębopochodnych infekcji OUN jest większe u osób predysponowanych do rozwoju ciężkich infekcji, na przykład u chorych na cukrzycę, oraz w pewnych szczególnych grupach ryzyka, na przykład u pacjentów z patologicznym przeciekiem między prawą i lewą połową serca. Opisane przypadki wskazują jednak, że do znacznego odsetka zachorowań dochodzi u osób ogólnie zdrowych, bez uchwytnych czynników predysponujących. Wczesne i skuteczne leczenie stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej może być najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ropnym infekcjom OUN o etiologii zębopochodnej

Vipera berus bites in Eastern Poland – a retrospective analysis of 15 case studies

INTRODUCTION AND OBJECTIVE: The common European adder (Vipera berus) is the only venomous snake that is found naturally in Poland. This study presents the epidemiological and clinical characteristics of V.berus bites in Eastern Poland and describes the methods of poisoning treatment. MATERIALS AND METHODS: Medical documentation of 15 patients hospitalized at the Department of Infectious Diseases and Neuroinfections of the Medical University of Bialystok between 1998-2010 because of V.berus bite was analyzed retrospectively. RESULTS: Most of the snakebites were accidental (86.7% of the cases). The bites usually took place in forests (66.7% of the cases). The majority of patients were bitten in the lower extremity (8 cases, 53.3%), most often in the area of ankle joint. The severity of poisoning was usually minor to moderate. The most common local symptom was oedema (93.3% of the cases) and associated extravasations (73.3% of the cases). One patient experienced shock. Transient hypertension was observed in 3 cases. Mild coagulation disorders were present in 4 cases. In 4 cases, leukocytosis was observed. 86.7% of patients received the specific antivenom. No fatal outcome and no adverse reactions after antivenom administration were reported. CONCLUSIONS: In the majority cases of poisoning with V.berus venom, the poisoning takes a mild course, limited to local oedema, but sometimes it may lead to severe complications. The only specific method of the treatment is antivenom administration.Adam Garkowsk

Występowanie chorób o podłożu autoimmunoagresji w rodzinach dzieci chorych na cukrzycę typu I

Wstęp: Cukrzycy typu I - chorobie o podłożu autoimmunologicznym - często towarzyszy występowanie innych schorzeń o tej etiologii. Podatność genetyczna i skłonność do zaburzeń autoimmunologicznych powoduje, że cukrzyca typu I ma często charakter rodzinny. Cel pracy: Celem pracy była ocena częstości występowania cukrzycy typu I i innych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym u krewnych dzieci z cukrzycą typu I. Materiał i metody: W rodzinach 155 dzieci chorych na cukrzycę typu I i w rodzinach 90 dzieci z grupy kontrolnej oceniono częstość występowania u krewnych I, II i III stopnia cukrzycy typu I i innych endokrynopatii o podłożu autoimmunologicznym oraz innych chorób o etiologii autoimmunologicznej. Wyniki: Wykazano częstsze występowanie cukrzycy u krewnych dzieci chorych (22 rodziny - 14,2%) niż w grupie kontrolnej (2 rodziny - 2,2%), częste występowanie w rodzinach chorych na cukrzycę innych chorób na podłożu autoimmunoagresji, przy czym częściej niż w grupie kontrolnej występowały one u 2 lub więcej osób z danej rodziny (w 18 rodzinach wobec 4 w grupie kontrolnej) oraz częstsze występowanie reumatoidalnego zapalenia stawów w rodzinach dzieci chorych na cukrzycę typu I. Wnioski: Istnieje skłonność do rodzinnego występowania cukrzycy typu I oraz do liczniejszych zachorowań na schorzenia o podłożu autoimmunologicznym w rodzinach dzieci chorych na cukrzycę typu I

Breakthrough Tick-Borne Encephalitis and Epidemiological Trends in an Endemic Region in Poland: A Retrospective Hospital-Based Study, 1988–2020

Background/Objectives: Tick-borne encephalitis (TBE) is a notifiable disease in Poland, with the highest incidence in the northeastern region. Although vaccination is highly effective, breakthrough infections occasionally occur. This study aimed to describe the clinical features of vaccinated and unvaccinated TBE cases, assess long-term hospitalization trends, and estimate vaccine effectiveness (VE) in a highly endemic region. Methods: We retrospectively analyzed 1518 laboratory-confirmed TBE cases hospitalized at the University Clinical Hospital in Białystok, Poland, from 1988 to 2020. Clinical and cerebrospinal fluid (CSF) parameters were compared between vaccinated and unvaccinated individuals. Vaccine effectiveness was estimated using the screening method, based on aggregated regional vaccine uptake data from 1999 to 2020. Results: Among all cases, 13 (0.9%) occurred in individuals who had received at least one dose of vaccine, including 4 who had completed the full primary vaccination schedule. Hospitalized vaccinated patients showed similar demographic and clinical characteristics compared to unvaccinated patients, though CSF findings suggested an earlier and more dynamic immune response. Seasonal analysis revealed a sustained increase in TBE hospitalizations and a possible extension of the transmission season into late summer and autumn. Estimated VE was 94.4% (95% CI 85.2–97.9%), though this should be interpreted with caution due to the small number of vaccinated cases and assumptions regarding population-level coverage. Conclusions: This study provides detailed clinical data on breakthrough TBE cases and long-term epidemiological insights from an endemic region in Poland. While vaccine effectiveness appears high, low uptake remains a public health concern. These findings underscore the need for improved vaccination coverage and ongoing surveillance to monitor evolving transmission patterns

Opryszczkowe zapalenie mózgu herpes simplex-encephalitis

Zakażenie wirusem opryszczki (herpes virus siplex) ośrodkowego układu nerwowego (OUN) nadal pozostaje przyczyną zachorowań o dużej śmiertelności u osób stosunkowo młodych. Zmiany w OUN są skutkiem pierwotnego zakażenia lub reaktywacji wirusa HSV1 lub HSV2. Różnorodność objawów neurologicznych, takich jak afazja motoryczna i mieszana, zaburzenia połykania, anarthria, drgawki, objawy uszkodzenia dróg piramidowych, objawy wegetatywne - ślinotok, wahanie ciśnienia czy niemiarowość czynności serca, sprawiają wiele trudności diagnostycznych. Zespół występujących objawów zależy głównie od anatomicznej lokalizacji ogniska zapalnego. Zastosowanie metod radiologicznych (takich jak CT, MRI, SPECT) jest użytecznym narzędziem wczesnego rozpoznawania opryszczkowego zapalenia mózgu, natomiast metoda PCR jest swoistą techniką potwierdzającą obecność wirusa w tkankach mózgowia. Znaczne zmniejszenie śmiertelności i powikłań w leczeniu opryszczkowego zapalenia mózgu spowodowało zastosowanie acyklowiru