Импакција на повеќе заби без присуство на синдром - приказ на случај

Tooth eruption is а continuous process by which developing teeth move through the soft tissue, oral epithelium, jaw bones and overlying mucosa, to emerge in the oral cavity, contact the teeth of the opposing dental arch, and enable teeth functional position in mastication. Abnormal tissue interactions during tooth development may be potentially revealed as ectopic tooth development, ectopic eruption or tooth impaction. In human dentition, permanent tooth impaction is relatively common. Impaction of the first permanent molar is an uncommon condition and few cases are reported in the literature. It is essential to diagnose and treat the impacted permanent molars as early as possible because treatment at a later stage is usually more complicated due to the tendency of malocclusion to increase with time. We report a case with impaction of the maxillary first permanent molar and impaction of all, maxillary and mandibular permanent second molars. This condition compromise masticatory function. Unilateral mastication also compromises the function of temporomandibular joint. The aim of this case-report was to present orthodontic treatment with Schwartz removable appliance in a patient with maxillary left-side impaction of the second premolar, first molar and second molar. The goal of the first phase was positioning the maxillary first molar into the dental arch with good bone and periodontal support. The surgical intervention, operculectomy, was done and the orthodontic treatment started by traction of the first molar with elastic ligature attached from the bonded bracket to the mobile appliance. One month later the tooth movement was obvious.Ерупцијата на забите е континуиран процес со кој забите во развој се движат низ мекото ткиво, оралниот епител, коските на вилиците и слузницата што ги покрива, за да излезат во усната шуплина, да дојдат во контакт со забите од спротивниот забен лак и да ја овозможат функционалната положба на забите при џвакање. Абнормалните ткивни интеракции за време на развојот на забите потенцијално може да се откријат како ектопичен развој на забите, ектопична ерупција или импакција на забите. Кај човечкото забало, импакција на траен заб е релативно честа појава. Импакција на првиот траен молар е невообичаена појава и само неколку случаи се пријавени во литературата. Импактирани трајни катници неопходно е да се дијагностицираат во рана фаза и да се третираат што е можно порано, бидејќи третманот во подоцнежната фаза е обично покомплициран поради тенденцијата да се зголеми можноста за развој на дентална малоклузија со текот на времето. Во овој приказ на случај станува збор за импакција на првиот максиларен траен молар и импакција на сите, максиларните и мандибуларните трајни втори молари. Оваа состојба ја оневозможува џвакалната функција на пациентот. Едностраната мастикација исто така влијае негативно и на темпоромандибуларниот зглоб. Целта на овој приказ на случај беше да се претстави ортодонски третман со мобилен апарат според Шварц кај пациент со еднострана максиларна импакција на лев втор премолар, првиот молар и вториот молар. Целта на првата фаза беше позиционирање на максиларниот прв молар во забниот лак со добра коскена и пародонтална подршка. Беше направена хируршка интервенција, оперкулектомија, и ортодонскиот третман започна со влечење на првиот молар на кој беше поставен стандарден брекет со еластична лигатура прикачена на мобилниот апарат. Еден месец подоцна движењето на забот беше очигледно.&nbsp

Препознавање и тип на градна болка во пред инфарктна состојба од страна на медицинската сестра

Коронарната болест во денешно време во развиените земји е една од најголемите причини за смртта на луѓето. Коронарна артериска болест (CAD) е стеснување на коронарните артерии предизвикано од атеросклероза, што е предизвикано од акумулација на масни наслаги, формирајќи плаки на внатрешната површина на ѕидот на коронарната артерија. Таложењето на масни материи доведува до стеснување на артериите итн. стеноза, што доведува до намалено снабдување на срцевиот мускул со крв и кислород. Тромбот може да доведе и до намалување на луменот или целосна оклузија (целосно затворање на коронарната артерија). Кога ја завршувавме стенозата на коронарната артерија се јавува 100% миокардна исхемија. Коронарната артериска болест може да доведе до: акутен миокарден инфаркт, (со покачување на ST-сегментот или без покачување на ST-сегментот), ангина пекторис (стабилна, нестабилна, вазоспастична), акутен коронарен синдром, хронична исхемична болест, ненадејна срцева смрт, асимптоматска исхемична миокард .Ризик фактори кои доведуваат до КАБ се: покачено ниво на холестерол, дебелина, намалена физичка активност, висок крвен притисок, пушачи, лица со дијабетес и лица кои имаат генетска предиспозиција (во семејни случаи со коронарна болест). Симптоми - Најчестиот симптом на CAD е болка во градите која се јавува во средината на градниот кош и се шири ретростернално во левата рака, ретко во десната рака, вилицата, вратот, грбот и епигастриумот. Болката е обично досадна, во форма на притисок, затегнатост, може да се појави во форма на интензивно печење на скара или силна болка. Болката е често придружена со чувство на страв, потење. Симптомите се јавуваат за време на напор, стрес, возбуда и обично поминуваат прекин на физичкиот напор, пациентот ќе биде смирен. Времетраењето на болката е многу важно. Ангинална болка која трае подолго од 5-10 минути и престанува кога пациентот се смирил или земал таблета нитроглицерин. Ако болката трае подолго од 20 минути, можно е да се работи за миокарден инфаркт. Дијагностички методи - физички преглед, електрокардиограм (ЕКГ), лабораториски 6 тестови (липиден статус, тропонин, ЦК-МБ, гликоза, крв...) ергометрија, доплер ехокардиографија, миокардна перфузиона сцинтиграфија, коронарна ангиографија итн. Лекување и третман на пациенти со СТЕМИ - болничко лекување UICC каде под континуиран ЕКГ мониторинг, крвен притисок, пулсна оксиметрија и инвазивно мерење на централниот венски и артериски притисок. Терапевтски третман со 10 анксиолитичка и аналгезична терапија (морфин, диазепам), терапија со реперфузија (бајпас на фибринолиза или стент), анти-тробоцитна терапија (АСА), антикоагуланси (хепарин), анти-исхемична терапија (бета-блокатори, АКЕинхибитори, нитрати, статисти, ).Прв контакт со медицинската сестра на пациентката која накратко зема сестринска историја. Улогата на медицинската сестра е постојано да го следи пациентот од приемот до неговото ослободување, забележувајќи ги сите промени што го информираат лекарот. Медицинската сестра им објаснува на пациентите за нивната болест со поедноставен јазик за да можат да ја разберат природата на нивната болест и како самите пациенти би можеле да соработуваат за да ја преземат препорачаната терапија, да го спроведуваат хигиенскиот режим на исхрана и со тоа да придонесат за нивно побрзо закрепнување. Клучни зборови: Коронарната болест, миокарден инфарк

̏Дигитална оклузална анализа и терапија со оклузални сплинтови: кога, како и зошто?

Третманот на оклузалните нарушувања и пореметувања на темпоромандибуларниот зглоб е предизвик како за докторот така и за самиот пациент. Дигиталната оклузална анализа со помош на Т-Скен системот е важна дијагностичка метода кај овие пациенти. Оклузалните сплинтови со својот дизајн и функција се сметаат за уметност во денталната медицина и прва линија во стратегијата и протоколот на третманот кај овие пациенти пред започнување на дефинитивниот третман. Откако ќе се постави соодветната дијагноза, овие неинвазивни тераписки методи обезбедуваат подобрување на квалитетот на животот на пациентите и ослободување од болката која нема дентогено потекло

Инциденца на акутен миокарден инфаркт во период од 2017-2019 година на Универзитетска Клиника за кардиологија, Скопје, Р.Северна Македонија

Акутен миокарден инфаркт (АИМ) е дефиниран како некроза на срцевите миоцити со симптоми на акутна миокардна исхемија, со пораст и/или опаѓање на нивото на срцевите биомаркери, главно на високозензитивниот срцев тропонин и најмалку уште еден критериум: симптоми на исхемија, нови или настанати значајни промени на СТ-Т сегментот на електрокардиограм (ЕКГ), развој на патолошки Q запци на ЕКГ-то, докази од сликовни техники и/или интракоронарен тромб детектиран на ангиографија или аутопсија. Основна цел на трудот е да се прикажат пациентите со акутен миокарден инфаркт во рок од три последователни години, поделени според начинот на лекување. Податоците се превземени од Универзитетската Клиника за кардиологија-Скопје, ретроградно, во тек на три последователни години од 2017-2019година. Во 2017 година од вкупно 767 пациенти со АИМ, со пекутана коронарна интервенција (ПКИ) биле стентирани 722 пациента (94.13%), а 12 пациенти биле со повеќесадовна болест и биле упатени за коронарна бајпас хирургија (АЦБП), додека 33 пациенти биле третирани медикаментозно. Во 2018 година биле примени 1098 пациенти, од нив 1054 стентирани (95,99%), 12 пациенти упатени на АЦБП, а 32 пациента биле третирани со медикаментозен третман. Во 2019 година примени се 1082 од кои 1039 пациенти се стентирани (96,02%), 18 пациенти упатени за АЦБП и 24 пациенти биле третирани медикаментозно. Најголем дел од пациентите се лекувани со перкутани коронарни интервенции со стентирање на кулприт лезијата, а помал дел со повеќесадовна болест биле упатени за АЦБП. Оние пациенти кои се јавиле на лекар >48 часа од почетокот на болката, биле третирани со медикаменозна терапија. Клучни зборови: акутен миокарден инфаркт, перкутана коронарна интервензија, коронарна бајпас хирургиј

Мониторинг на медиумскиот плурализам во дигиталното доба. Примена на Мониторот на медиумскиот плурализам во земји-членки на ЕУ и во земјите-кандидатки во 2023 година. Национален извештај : Северна Македонија

This report presents the results of the implementation of the Media Pluralism Monitor in The Republic of North Macedonia for the year 2023 (MPM2024). The MPM is a holistic tool aimed at assessing the risk to media pluralism in the EU member states and candidate countries. It considers legal, political, and economic variables relevant for analyzing the levels of media pluralism in a democratic society. The Media Pluralism Monitor has been implemented annually by the Centre for Media Pluralism and Media Freedom since 2013/2014.Овој извештај ги претставува резултатите од спроведувањето на Мониторот на медиумскиот плурализам за 2023 година (МПМ2024) во Република Северна Македонија. МПМ е сеопфатна алатка наменета за проценка на ризиците за медиумскиот плурализам во земјите-членки на ЕУ, како и во избрани земји-кандидатки. МПМ ги зема предвид правните, политичките и економските варијабли кои се релевантни за анализа на нивоата на плуралност на медиумските системи во демократското општество. Мониторот на медиумскиот плурализам редовно се спроведува од 2013/2014 година, од страна на Центарот за медиумски плурализам и слобода на медиумите.The Centre for Media Pluralism and Media Freedom is co-financed by the European Union

Oкуларни манифестации кај Голденхар синдром- приказ на случај

Goldenhar's syndrome (GS) is a complex syndrome characterized by a combination of abnormalities: hemifacial macrosomia, mandibular hypoplasia, ocular dermoids, ear abnormalities, and vertebral disorders. The incidence of GS is about 1 in 5000 to 25,000 live births. The male to female ratio is 3: 2.The etiology of this rare disease is not fully understood. The treatment protocol depends on the age of the patient and systemic clinical presentations. This paper presents a case of a 46-year-old woman with Goldenhar syndrome, which manifested with facial asymmetry, epibulbar dermoid, hearing loss, and scoliosis. Because it is a congenital syndrome, these people's lives are complex from an early age. There is a need for timely recognition of this syndrome and a multidisciplinary approach in treating these patients, with a team of specialist physicians, to enable them as much optimal functioning as possible in the environment. By presenting this case report, we would like to attract the attention of GS, which would be of educational significance for all physicians, primarily ophthalmologists, as well as otolaryngologists and orthopedists.Синдромот на Голденхар (ГХC) е комплексен синдром кој се карактеризира со комбинација од аномалии: хемифацијална макросомија, мандибуларна хипоплазија,окуларни дермоиди, абнормалности на ушите и вертебрални нарушувања.Инциденцијата на ГХС е околу 1 на 5000 до 25 000 живородени. Застапеноста на машкиот во однос на  женскиот пол  е 3:2.Етиологијата на оваа ретко заболување не е целосно разјаснета. Протоколот за лекување зависи од возраста на пациентот и системските клинички презентации.Во трудот прикажуваме случај на жена на 46-годишна возраст со Голденхар синдром,кај која тој се манифестирал со фацијална асиметрија, епибулбарни дермоиди, редукција на слухот и сколиоза. Бидејќи се работи за конгенитален синдром, животот на овие луѓе е комплексен уште од најрана возраст. Потребно е навремено препознавање на овој синдром и мултидисциплинарен пристап во лекувањето на овие пациенти, со тим на лекари - специјалисти, за да им се овозможи што е можно пооптимално функционирање во средината. Со приказ на овој случај, сакаме да го насочиме вниманието кон Голденхар синдромот, што би имало едукативно значење за сите лекари, пред сè за офталмолозите, како и за оториноларинголозите и ортопедите

Суво око и урбаното загадување на воздухот како ризик фактор- преглед на литература

Air pollution has a major impact on health, and it particularly affects the mucous membranes of the respiratory tract and the eyes. The ocular effects of chronic, long-term exposure to high levels of air pollution are still unclear. The increase in air pollution levels can be associated with an increase in the instability of the tear film. The aim of this paper is to evaluate and discuss the available data about chronic eye diseases in regions with high air pollution. Furthermore, the review also offers a certain understanding of the link between chronic dry eye disease (DED) and air pollution. Materials and methods: Specific keywords (dry eye, air pollution, and urban) were used to search the medical databases of PubMed and Medline. This research technique led to obtaining 103 papers, dating from 1995 to 2021. Out of those, 15 were used as the basis of this paper. Results: The pathophysiological mechanisms of oxidative stress and ocular surface inflammation involve the selective binding of environmental agents to ocular surface membrane receptors, leading to the activation of proinflammatory signaling pathways with changes in the extracellular stromal matrix and consequent occurrence of inflammation of the ocular surface with epithelial defects. Conclusions: Dry eye disease, pollution, and eye allergy overlap, but their presentations can be different. Future advancements in monitoring technology and the development of modern, non-invasive diagnostic methods will help prove the link between air pollutants and  DED. The points should be aimed at preventing the global risks of antigenic stimulation of "urban eye".Загадувањето на воздухот има големо влијание врз здравјето, а особено влијае на мукозните мембрани на респираторниот тракт и очите. Окуларните ефекти од хроничната, долготрајна изложеност на високи нивоа на загадување на воздухот сè уште се нејасни. Зголемувањето на нивото на загаденост на воздухот може да биде поврзано со зголемување на нестабилноста на солзниот филм. Целта на овој труд е да се евалуираат и дискутираат достапните податоци за хроничните очни болести во регионите со високо загадување на воздухот. Понатаму, прегледот нуди и одредено толкување за врската помеѓу хроничната болест на суво око и загадувањето на воздухот. Материјали и методи: Специфични клучни зборови (суво око, загадување на воздухот и урбано) беа користени за пребарување на медицинските бази на податоци на PubMed и Medline. Пронајдовме 103 трудови, кои датираат од 1995 до 2021 година. Од нив, 15 беа користени како основа на овој труд. Резултати: Патофизиолошките механизми на оксидативниот стрес и воспалението на окуларната површина вклучуваат селективно врзување на агенсите од средината за рецепторите на окуларната површина што доведува до активирање на проинфламаторните сигнални патишта со промени во екстрацелуларната стромална матрица и последователна појава на воспаление на окуларната површина. со дефекти на епителот. Заклучок: Суво око, загадувањето и алергијата на очите се преклопуваат, но нивните презентации може да бидат различни. Идните достигнувања во технологијата за следење и развојот на современи, неинвазивни дијагностички методи ќе помогнат да се докаже врската помеѓу загадувањето на воздухот и сувото око. Мерките треба да бидат насочени кон спречување на глобалните ризици од антигенска стимулација на „урбаното око“

Digital occlusal analysis in normoocclusion patients with T-Scan III System

The objective of this study was to observe and characterize the occlusal balance of static and dynamic occlusal parameters in subjects with normoocclusion using the T-Scan III System as well as to determine the importance of T-Scan III System digital occlusal analysis in orthodontics. In 10 patients with normoocclusion, Angle Class I, occlusal balance was quantitatively evaluated using the T-Scan III System, in position of maximum intercuspidation (MIP), protrusive and lateral excursion of the mandible. We analyzed the following parameters: occlusal contact distribution, bilaterally, determination of center of occlusal force (COF), occlusal time (OT), disclusion time and determination of functional type of occlusion. Occlusal contact distribution in our patients was 48.7% on the left side and 51.3 % on the right side from the dental arch in MIP. Center of occlusal force (COF) was located anteroposteriorly in the region of the first permanent molar at 94% from our patients. 90% had occlusion time shorter or equal than 0.4sec and disclusion time shorter or equal than 0.5sec per excursion. Normoocclusion patients are characterized by balanced occlusion. There is a correlation between occlusion and articulation. Ideal occlusion correlates with ideal articulation. T-Scan III System is a very important diagnostic tool for determination of correct occlusal pattern in orthodontics and provides us with high quality treatment results in every day clinical practice

COVID-19 и офталмолошки манифестации: преглед на литература

The epidemics of COVID-19 started in December 2019 in Wuhan, China, and the World Health Organization (WHO) officially declared a pandemic in March 2020. COVID-19 can also affect the eyes.  Ophthalmic manifestations of the virus are not so frequent; the prevalence is about 3% up to now. Recognizing the possibility of ophthalmic transmission and manifestation of the virus is of significant importance for ophthalmologists and health workers. According to published studies, the most common ophthalmic manifestation is follicular conjunctivitis with all the symptoms and signs of viral conjunctivitis.  It is usually bilateral, and patients present adenoviral-like symptoms, discomfort, foreign body sensation, redness, or they have no subjective symptoms. The symptoms are more pronounced in patients with a more severe clinical picture of the disease. One of the described non-specific manifestations of COVID-19 as an initial manifestation is keratoconjunctivitis. The effects of the virus on the retina and blood vessels have not been fully investigated, yet. It has been proven that COVID-19 can be isolated from tears and from ocular surface by PCR conjunctival swab. The most common mode of transmission is through direct contact and through aerosols. Through the nasolacrimal system, the eyes can be the entrance for respiratory infection and hematogenous spread of the virus can occur through the lacrimal gland. Early recognition of the ophthalmic symptoms by ophthalmologists as well as the other health workers during this pandemic is necessary because sometimes they can be the only manifestation of COVID-19, and on the other hand, it will lead to greater protection and prevention of the virus spreading. Prevention measures should be focused on the application of administrative protocols, personal protection and environmental control.Епидемијата на COVID-19 започна во декември 2019 година во Вухан, Кина, а пандемија беше официјално прогласена од Светската здравствена организација (СЗО) во март 2020 година. COVID-19 може да ги афектира и очите. Офталмолошките манифестации на вирусот не се толку фреквентни; преваленцијата досега изнесува околу 3%. Препознавањето на можноста за офталмолошка трансмисија и манифестација на вирусот е од сигнификантно значење за офталмолозите и здравствените работници. Најчеста офталмолошка манифестација, според објавените студии, е фоликуларен конјунктивитис, со сите симптоми и знаци на вирусен конјунктивитис. Обично е билатерален, а пациентите пројавуваат симптоми слични на аденовирусен конјунктивитис, со дискомфорт, чувство на туѓо тело, црвенило или, пак, воопшто немаат субјективни симптоми. Симптомите се поизразени кај пациенти со потешка клиничка слика на болеста. Една од опишаните неспецифични манифестации на COVID-19, како иницијална манифестација, е и кератоконјунктивитис. Влијанието на вирусот врз ретината и крвните садови не се сè уште истражени целосно. Докажано е дека COVID-19 може да се изолира од солзите или од окуларната површина, преку брис од конјунктива со PCR.Најчестиот начин на трансмисија е преку директен контакт и преку аеросоли. Очите, преку назолакрималниот систем, може да бидат влез за респираторна инфекција, а преку лакрималната жлезда може да настане и хематогено ширење на вирусот. Неопходно е навремено препознавање на офталмолошките симптоми во време на оваа пандемија, како од страна на офталмолозите, така и од другите здравствени работници, затоа што понекогаш тие може да претставуваат единствена манифестација на COVID-19, а од друга страна, тоа ќе доведе до поголема заштита и спречување на ширење на вирусот.  Мерките на превенција треба да се насочени кон применување административни протоколи, персонална заштита и контрола во средината

RELATIONSHIP BETWEEN BRUXISM, TINNITUS, DENTOFACIAL MALOCCLUSIONS AND TMD (CASE REPORT)

The frequent concurrence of tinnitus, temporomandibular joint and masticatory muscle disorders has led to the assumption that a possible relationship exists between these conditions. The aim of this article is to report different disorders associated in a single case. Temporomandibular joint (TMJ) and cervical pain, tinnitus and bruxism were reported. Bruxism as a condition, an international expert commission has redefined as repetitive jaw muscle activity characterized by clenching or grinding of the teeth and/or by bracing or thrusting of the mandible that can occur during wakefulness (awake bruxism) or during sleep (sleep bruxism). Tinnitus can be defined as the perception of sound or noise in the absence of an evident external stimulus. Temporomandibular dysfunction (TMD) is a collective term that involved a number of clinical problems including the masticatory muscle, TMJ and associated structures. Occlusion is commonly considered to be a major risk factor for TMD. There are studies about association between dental malocclusion and the prevalence of TMD in orthodontic patients before and after orthodontic treatment. The most prevalent types of dental malocclusions in association with TMD are deep bite, posterior cross bite and open bite. The aim of this study is to investigate whether there is a correlation between bruxism, pathological occlusal changes and symptoms of TMD. After verifying the causes and define effects we conducted therapy with occlusal splint. We can conclude that this type of therapy leaded in improvement in all symptoms. Key words: Bruxism, Tinnitus, Dental malocclusions, TMD